Onderdeel van de
tentoonstelling

In the Presence of Absence Voorstellen voor de museumcollectie

5 sep 2020 t/m 31 jan 2021

Kunstenaarspagina — 2 sep 2020

Aan de tentoonstelling In the Presence of Absence, voorstellen voor de tweejaarlijkse gemeentelijke kunstaankopen, nemen 23 kunstenaars(collectieven) deel. Deze kunstenaarspagina bevat een tekst over het werk en een kunstenaarsbijdrage.

Toen de Pruisische troepen in 1849 de socialistische opstand in Dresden wilden neerslaan, stelde anarchistisch denker Mikhail Bakunin voor om de schilderijen uit de collectie van het Nationaal Museum voor de barricades te plaatsen. Volgens Bakunin zouden de Pruisische soldaten het niet aandurven om deze kostbare kunstwerken te vernietigen. Geïnspireerd door Bakunins nooit gerealiseerde voorstel, creëerde Ahmet Öğüt een barricade van hekken, autowrakken, bouwmaterialen en andere objecten die vaak in de openbare ruimte worden aangetroffen, gecombineerd met een aantal door hem geselecteerde werken uit de collectie van het Stedelijk. Als onderdeel van het werk heeft Öğüt samen met een jurist een contract opgesteld dat naast de installatie wordt getoond. In het contract staat dat burgers tijdens een toekomstige opstand een beroep kunnen doen op de barricade – inclusief de kunstwerken. De overeenkomst is alleen geldig indien het museum bij aankoop van Öğüts werk het contract ook daadwerkelijk ondertekent.

Met Bakunin’s Barricade (2015) stelt Öğüt vragen over de waarde van kunst in tijden van sociaal-politieke omwentelingen. Mogen waardevolle kunstwerken ingezet worden om democratische waarden te verdedigen? Aan wie behoren deze kunstwerken uit publieke collecties toe? Welk cultureel erfgoed moet bewaard worden en wie bepaalt dat?

Illustratie door Haitham Haddad naar Ahmet Öğüts ‘Bakunin’s Barricade’, 2015.
Illustratie door Haitham Haddad naar Ahmet Öğüts ‘Bakunin’s Barricade’, 2015.

Bakunin’s Barricade bevraagt niet alleen welke rol musea bereid zijn te spelen als het gaat om sociale ongelijkheid of ander onrecht, maar roept ook een spanningsveld in het leven, zeker in de huidige periode van mondiale protesten. Waar begint en eindigt een kunstwerk en de rol van de kunstenaar? Öğüts oeuvre vertrekt vanuit de overtuiging dat kunst kan helpen om de wereld om ons heen en de gevestigde orde ter discussie te stellen en, waar nodig, op losse schroeven te zetten.

Ahmet Öğüts (1981) werk omvat onder meer video, fotografie en installatie. Hij toont zijn werk niet alleen in de museale ruimte, maar ook in de openbare ruimte. Öğüt studeerde Fine Arts aan de Hacettepe University in Ankara en de master Art and Design aan de Yildiz Teknik University in Istanbul. Hij was een resident aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam in 2007-2008. Zijn werk is onder meer tentoongesteld in Kunstverein (Dresden), Kunsthal Charlottenborg (Kopenhagen) en Centre Pompidou (Parijs). In 2009 was Öğüt een van de kunstenaars die Turkije vertegenwoordigde tijdens de 53e Biënnale van Venetië.

Carl Wilhelm Arldt, ‘Maiaufstand 1849 in Dresden, die große Barrikade am Eingang der Wilsdruffer Gasse’, ca. 1850. Lithografie, 13,1 x 20,3 cm. Foto: Ulrike HübnerGrötzsch/Denise Görlich. Met dank aan het Kupferstich-Kabinett, Dresden.
Carl Wilhelm Arldt, ‘Maiaufstand 1849 in Dresden, die große Barrikade am Eingang der Wilsdruffer Gasse’, ca. 1850. Lithografie, 13,1 x 20,3 cm. Foto: Ulrike HübnerGrötzsch/Denise Görlich. Met dank aan het Kupferstich-Kabinett, Dresden.
Foto: Peter Cox, Eindhoven. Met dank aan de kunstenaar en het archief van het Van Abbemuseum, Eindhoven.
Foto: Peter Cox, Eindhoven. Met dank aan de kunstenaar en het archief van het Van Abbemuseum, Eindhoven.

Toen de Pruisische troepen in 1849 de revolutie in Dresden probeerden neer te slaan, stelde de anarchist en beroepsrevolutionair Mikhail Bakunin voor om een aantal schilderijen uit de collectie van het Nationaal Museum vóór de barricades neer te zetten, in de veronderstelling dat de Pruisische soldaten deze werken niet durfden te vernietigen en de barricades zouden standhouden. Zijn vrienden namen zijn voorstel niet serieus en zijn plan is daarom nooit uitgevoerd.

Bakunin’s Barricade in Eindhoven in 2015 met werken uit de collectie van het Van Abbemuseum: Asger Jorn, Le monde Perdu, 1960; Oskar Kokoschka, Augustusbrücke Dresden, 1923; Fernand Léger, Une Chaise, un pot de fleurs, 2 bouteilles, 1951; Pablo Picasso, Nature morte à la bougie, 1945; René Daniëls, Grammofoon, 1978; Jan Vercruysse, Schöne Sentimenten, 1986 (1988); Marlene Dumas, The View, 1992; El Lissitzky, Proun P23, No. 6, 1919.

Foto: Rheinisches Bildarchiv Köln, Britta Schlier, rba_d040646_005. Met dank aan de kunstenaar en het Museum Ludwig, Keulen.
Foto: Rheinisches Bildarchiv Köln, Britta Schlier, rba_d040646_005. Met dank aan de kunstenaar en het Museum Ludwig, Keulen.
Foto: Ahmet Öğüt. Met dank aan de kunstenaar en Aslĭen Ali Kerem Bilge.
Foto: Ahmet Öğüt. Met dank aan de kunstenaar en Aslĭen Ali Kerem Bilge.

Bakunin’s Barricade in Keulen in 2016 met werken van het Museum Ludwig: Oskar Kokoschka, Ansicht der Stadt Köln vom Messeturm aus, 1956; Karl Schmidt-Rotluff, Frau mit Mädchen, 1933; Marie Clémentine Valadon, Frauenbildnis, 1929; Endre Tót, Franz Marc, Rinder, 2000; Andy Warhol, Portrait of Peter Ludwig, 1980; Heinrich August Hussmann, Portrait Dr. Haubrich, 1949; HansJörg Mayer, Ohne Titel, 1994; Aleksej Georgievic Javlensky, Märchenprinzessin mit Fächer, 1912.

Bakunin’s Barricade in Istanbul in 2016 bevatte werken uit de collectie van het ZeynoMuhsin Bilge, bakstenen en ander bouwmateriaal, autobanden, vuilnisbakken, metalen buizen, stukken multiplex, politiehekken, plastic buizen, afgedankte auto-onderdelen, straatlampen en houten staken. De werken waren schilderijen van onder meer Aliye Berger, Šükriye Dikmen, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu, Füreya Koral, Fikret Mualla, Wolf Vostell en Fahrelnissa Zeid.

Foto: David Stjernholm. Met dank aan de kunstenaar en de Kunsthal Charlottenborg.
Foto: David Stjernholm. Met dank aan de kunstenaar en de Kunsthal Charlottenborg.
 Foto: Ahmet Öğüt. Met dank aan de kunstenaar.
Foto: Ahmet Öğüt. Met dank aan de kunstenaar.

Bakunin’s Barricade in de Kunsthal Charlottenborg in Kopenhagen in 2017. Deze versie bestond uit werken uit de collectie van de [Royal Danish Academy of Fine Arts (KADK)]: Joan Miró, Mujer en el Espejo, 1956; Asger Jorn, Uden titel/No title, niet gedateerd; Winnie Vöge, Uden titel/No title, 1982; Ulla Ljungkrantz, Uden titel, 1980; Jens Ferdinand Willumsen, Uden titel, 1917; Palle Nielsen, Uden titel, 1955; Francisco Goya, Modo de volar, 1815-1823; Francisco Goya, Disparate pobre, 1815-1823; Yoko Ono, Clock Piece, 1963.

Bakunin’s Barricade in 2018 in de Kunstverein Dresden. De werken uit de collecties van de leden van de Kunstverein Dresden zijn van de hand van Antje Blumenstein, Markus Draper, Slawomir Elsner, Leon Golub, Edmund Kesting, Thoralf Knobloch, Joep van Liefland, Cesare Pietroiusti, Nancy Spero en Rembrandt van Rijn.

Zaalopname In the Presence of Absence. Voorstellen voor de museumcollectie. Ahmet Öğüt, Bakunin’s Barricade, 2015–2020. Met werk van Else Berg, Timo Demollin, Marlene Dumas, Pieter Engels, Nan Goldin, Käthe Kollwitz, Jan Th. Kruseman, Kazimir Malevich en
Zaalopname In the Presence of Absence. Voorstellen voor de museumcollectie. Ahmet Öğüt, Bakunin’s Barricade, 2015–2020. Met werk van Else Berg, Timo Demollin, Marlene Dumas, Pieter Engels, Nan Goldin, Käthe Kollwitz, Jan Th. Kruseman, Kazimir Malevich en

Bakunin's Barricade in het Stedelijk Museum Amsterdam in 2020: Nan Goldin, Nan one month after being battered, 1984; Kazimir Malevich, Supremus nr. 50, 1915; Käthe Kollwitz, Ruht um Frieden seiner Hände, 1935; Else Berg, Twee vrouwen, 1935; PINK de Thierry, Tea-time I, 1986; Marlene Dumas, Martha – Sigmund’s Wife, 1984; Pieter Engels, Strike Project Visualization of an Inactivity Period of Pieter Engels March 1 1971-..... Pieter Engels ‘Death’, 1971; Jan Th. Kruseman, Buurtje te Brussel, datering onbekend; 4 uit 17 delen uit Timo Demollins werk Visit (1883–2020), 2020.

Radicale economische, sociale en politieke transformatieve gebeurtenissen en maatschappelijke bewegingen:

Gebeurtenissen en maatschappelijke bewegingen die erop gericht zijn uiting te geven aan de ernstige zorgen die er onder de bevolking leven over sociale of politieke problemen en erop gericht zijn veranderingen te bewerkstelligen in publieke instellingen of sociale verhoudingen. Recente voorbeelden van dit soort bewegingen zijn onder meer de protesten in Seattle tijdens de ministertop van de Wereldhandelsorganisatie in 1999, de protesten na de presidentsverkiezingen in Iran in 2009, de verschillende Occupy-protesten die begonnen met Occupy Wall Street in New York in 2011, en de protesten in het Gezi Park in Istanbul in 2013.

Uitleenverplichting

5.1 De koper verklaart zich bereid de Barricade uit te lenen aan derden om deze als barricade te gebruiken indien daarom wordt verzocht in de context van radicale economische, sociale en politieke transformatieve gebeurtenissen en bewegingen die aanleiding geven tot ernstige zorgen onder de bevolking aangaande fundamentele mensenrechten, inclusief degene die staan omschreven in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
5.2 De koper verklaart zich bereid met derden te onderhandelen over het gebruik hierbij van de kunstwerken die deel zijn van de Barricade.