BLIKOPENERS KRUIPEN IN DE HUID VAN ULAY EN MARINA
Ministories — 11 jan 2021
Urenlang iemand aanstaren zonder iets te mogen zeggen; je alleen concentreren op het oogcontact en op het aanwezig zijn. Dit zijn de basisprincipes achter het werk Nightsea Crossing van Ulay en Marina Abramović waar de Blikopeners zich door hebben laten inspireren voor het produceren van een nieuwe video. De tentoonstelling Ulay Was Here is t/m 18 april 2021 te zien in het Stedelijk Museum.
Het Stedelijk Museum is niet alleen een plek om kunst te bekijken, het is ook een plek om uitgedaagd te worden door andere interpretaties van die kunst. De Blikopeners - 15 tot 19 jarigen die voor het Stedelijk Museum werken - zijn daar de aangewezen personen voor. Met hun eigentijdse visie openen ze de blik van zowel bezoekers als medewerkers en trekken andere jongeren naar het museum. Blikopeners Famke, Riley, Dhevan, Thecla en Mohamed hebben de afgelopen weken nauw samengewerkt met Maak, een creatief marketing bureau, en produceerden een video waarin ze de performance Nightsea Crossing van Ulay en Marina Abramović een eigen draai geven.
EIGEN INTERPRETATIE
Na een aantal sessies waarbij de Blikopeners zich hebben verdiept in het gedachtegoed en leven van Ulay, waarbij reacties uiteenliepen van “Waar slaat dit op…?” tot “Deze man is echt vet”, besloten ze dat ze zichzelf wilden spiegelen aan het uithoudingsvermogen van Ulay. Door smartphones die continu toegang bieden tot een eindeloze stroom van filmpjes en foto’s stelden de Blikopeners zelf dat hun concentratieboog enorm is verkort - zouden ze het wel volhouden om zo lang stil te zitten? Daarbij leende de performance zich perfect voor kunst in tijden van corona: afstand houden zit bij dit werk inbegrepen.
Het eindresultaat is een bijzondere video, waarvoor Blikopener Famke een treffend gedicht schreef, waarin ze het werk van Ulay uitlegt, bevraagt en op subtiele wijze ook naar andere werken verwijst, zoals het werk Rest Energy uit 1980.
Nog nooit heb ik mezelf zo gezien zoals jij mij ziet
Nog nooit heb jij jezelf zo gezien zoals jij mij ziet
Zelfs wanneer wij elkaar aankijken
Hebben wij elkaar niet
We kijken
We blijven
We blijven kijken
We houden vol
Jij mij
Ik jou
En houden vol
Maar wie zien wij in wie naar ons terugkijkt?
Zien wij wel wie?
Of zien wij vooral de spanning van het kijken?
Van het doorgaan
En doorgaan
En nooit de ogen neerslaan
We kruisen onze blikken
Zoals we bogen kruisen
Kruisen zonder buigen
En houden vol
We boren onze blikken
Alsof we huid doorboren
Pijn of niet te zijn
We houden vol
Doorgaan
En doorgaan
En nooit de ogen neerslaan
BLIKOPENERS MEET ULAY
Het doel van de Blikopeners was om meerdere mensen te laten meemaken hoe het is om deze performance te ondergaan. De opdracht: niet praten en het oogcontact niet verbreken. Ze besloten vier koppels uit te nodigen die elkaar elk een uur lang zouden aanstaren. Elk koppel bestond uit een Blikopener en een andere jongere die elkaar nog niet eerder gezien hadden. Hierin verschilt de interpretatie van de Blikopeners van het originele werk: Ulay en Marina, die jarenlang een relatie hadden en samen veel performances maakten, kenden elkaar door en door. De Blikopeners waren benieuwd of ze een onbekend persoon zouden kunnen leren kennen als je die een uur lang alleen maar aankijkt en niet op een andere manier kan communiceren.
INTENSE ERVARING
Uit de reflecties op het einde, waarin de deelnemers vertellen hoe ze de performance hebben ervaren, blijkt dat het voor iedereen best anders was. Sommigen voelden een band met de andere deelnemer, anderen raakten meer gefocust op zichzelf of begonnen kleuren en vervormingen te zien. Waar ze het wel allemaal over eens waren: het was bijzonder om mee te maken en een intense ervaring.
NIGHTSEA CROSSING
De performance Nightsea Crossing is een serie van performances: tussen 1981 en 1987 werd deze tweeëntwintig keer uitgevoerd, in 1982 in het Stedelijk Museum zelf. Deze performance is een meditatief werk, waarbij Ulay en Marina tegenover elkaar zitten aan een houten tafel, op stoelen die “noch comfortabel, noch onconfortabel” zijn, zoals bij de instructies van dit werk vermeld staat. Urenlang kijken ze elkaar zwijgend en bewegingsloos aan. Verder doen ze niks, of in ieder geval doen ze hun best zo min mogelijk te doen: ze zijn simpelweg fysiek en mentaal aanwezig.
Wil je zelf ook dieper in de belevingswereld van Ulay kruipen? Kom dan naar de tentoonstelling Ulay Was Here die t/m 18 april in het Stedelijk Museum te zien is.
