Blog — 13 nov 2013

Eind november opent de eerste tentoonstelling in het kader van het meerjarige project Global Collaborations. De groepstentoonstelling Made in Commons is tot stand gekomen in intensieve samenwerking met de Indonesische kunstinstelling KUNCI Cultural Studies Center in Yogyakarta. Projectcurator Kerstin Winkingreisde in augustus naar Indonesië om een aantal deelnemende kunstenaars ter plaatse te bezoeken. Tijdens haar reis, met tussenstops in Jakarta, Bandung, Jatiwangi en Yogyakarta, werd Kerstin vergezeld door KUNCI curator Syafiatudina (Dina) en de Nederlandse kunstenaar Vincent Vulsma die er onderzoek deed voor zijn bijdrage aan Made in Commons. Hier haar verslag.

Jakarta

De eerste afspraak in Jakarta was met Amir Sidharta, curator, schrijver, veilingmeester en directeur van het universiteitsmusuem Museum Universitas Pelita Harapan. Amir is een gedreven onderzoeker die veel weet over de historie van de moderne kunst en architectuur in Indonesië. Hij is onder meer auteur van de boeken 25 Tropical Houses in Indonesia (2006) en S. Sudjojono: Visible Soul (2006). Mijn gesprek met Amir ging echter over iets anders, iets waar hij mijn aandacht op vestigde tijdens onze eerste ontmoeting een jaar geleden. Toen vertelde hij dat de Nederlandse verffabrikant en kunstverzamelaar Pierre Alexandre Regnault (1868-1954) tussen 1930 en 1940 regelmatig schilderijen uit zijn collectie met Nederlandse en internationale, vroegmoderne kunst tentoonstelde in Jakarta. Een groot deel van deze werken bevindt zich vandaag de dag in de collectie van het Stedelijk Museum. Het onderzoek naar de aan Indonesië gerelateerde geschiedenis van deze werken wordt voorgezet.

Amir Sidharta, Dina, Vincent © Kerstin Winking
Amir Sidharta, Dina, Vincent © Kerstin Winking
Arriving at Tita & Irwan's house-studio © Kerstin Winking
Arriving at Tita & Irwan's house-studio © Kerstin Winking

Bezoek aan Tita Salina & Irwan Ahmett

Bij aankomst bij het huis van Tita Salina & Irwan Ahmett (een kunstenaarskoppel dat meedoet aan de tentoonstelling Made in Commons) is het druk in de voortuin. Een aantal jonge kunstenaars, assistenten van Tita & Irwan werken er aan objecten voor een project voor het OK Video Festival 2013 in Jakarta. Als Tita Salina & Irwan Ahmett niet op reis zijn voor een of ander project, wonen en werken ze in een prachtig, zelfontworpen en met hulp van een bevriende architect gebouwde huis, in een rustige woonwijk in Jakarta.

BANDUNG

In Bandung bezochten we Agung Hujatnika en de kunstinstelling Selasar Sunaryo. Agung is curator van onder andere de Yogyakarta Biënnale en van Selasar Sunaryo Art Space. De instelling werd opgezet door kunstenaar Sunaryo en biedt alles wat een centrum voor kunst aantrekkelijk maakt voor zowel kunstprofessionals én een breed publiek: tentoonstellingsruimtes voor hedendaagse kunst en de verzameling van Sunaryo, een restaurant, een amfitheater, woon- en werkruimte voor een resident kunstenaar, een projectieruimte, bibliotheek en een boekwinkeltje. De lijst van kunstenaars die er hebben tentoongesteld is lang en wordt met gepaste trots gepresenteerd bij de ingang van het restaurant. Er staan namen op van Indonesische en internationale kunstenaars als Apichatpong Weerasethakul, Bjørn Melhus, Valie Export, Yang Fudong, Duto Hardono en de Nederlandse Sara Blokland.

Kunstcentrum Selasar Sunaryo, Bandung
Kunstcentrum Selasar Sunaryo, Bandung

Museum Konferensi Asia Afrika

Het Museum of the Asian-African Conference is een absolute must-see in Bandung omdat het op een toegankelijke en gedetailleerde wijze het historische belang van de Bandung Conferentie, de eerste, grootschalige bijeenkomsten van jonge Aziatische en Afrikaanse natiestaten die indertijd net hun onafhankelijkheid hadden verworven. Het gebouw waar de conferentie in 1955 plaatsvond, is nu in gebruik als museum, en de zaal waarin de leiders van de deelnemende landen bij elkaar kwamen, lijkt vandaag de dag nog net zo geschikt voor een groots staatsbezoek.

Museum Konferensi Asia Afrika, Bandung
Museum Konferensi Asia Afrika, Bandung

Het museum vertelt over de conferentie aan de hand van documentatie fotografie, diorama’s, originele objecten zoals fauteuils, camera’s, statieven, verlichting, maar ook met wassen beelden van de aanwezige politici, zoals Soekarno. Mijn aandacht werd vooral getrokken door een aantal foto’s waarop de politici gezellig bij elkaar staan, soms met een drankje, lachend en verdiept in geanimeerde gesprekken.

JATIWANGI

De reis ging verder naar Jatiwangi, een klein dorpje ten oosten van Bandung. De meeste inwoners van Jatiwangi verdienen de kost met de productie van dakpannen en andere voorwerpen gemaakt van klei. De klei daarvoor wordt ter plekke afgegraven, geperst, gedroogd en in een enorme oven gebakken. Op de foto zien we arbeiders aan het werk in de dakpannenfabriek. Op de achtergrond zijn de rekken te zien waarop de dakpannen gedroogd worden voordat ze de oven in gaan. De eigenaar van de dakpannenfabriek, die ook burgemeester van Jantiwangi is, geeft de inkomsten van de fabriek allemaal aan de arbeiders, die het op hun beurt weer onder elkaar verdelen.

In een van de gebouwen van de fabriek is de Jatiwangi Art Factory gevestigd. De Jatiwangi Art Factory (JAF) is opgezet op initiatief van een groep jongeren, met als doel om de bewoners van Jatiwangi op creatieve manier bij het dorpsleven te betrekken. Voor jongeren is het leven in kleine dorpjes als Jatiwangi vaak saai waardoor ze zich meer aangetrokken voelen tot de grote steden. Om het gebrek aan creatief amusement te ondervangen, organiseert JAF workshops, discussies, film screenings, performances, tentoonstellingen, festivals enzovoorts waarvoor de bewoners van Jatiwangi uitgenodigd worden.

Dakpannenfabriek en Jatiwangi Art Factory, Jatiwangi
Dakpannenfabriek en Jatiwangi Art Factory, Jatiwangi
Yogyakarta, inside Papermoon's Studio © Kerstin Winking
Yogyakarta, inside Papermoon's Studio © Kerstin Winking

YOGYAKARTA

Het atelier van Papermoon staat vol met rekwisieten en poppen van hun performances. Papermoon Puppet Theatre werd in 2006 opgericht door Maria Tri Sulistyani. Samen met haar man en kunstenaar Iwan Effendi besloot zij het poppentheater te gebruiken om een breder publiek te bereiken met een bredere thematiek. Vanaf dat moment hebben ze performances gemaakt in theaters, op locatie en interactieve installaties met poppen. Papermoon put haar inspiratie voor de poppen en de verhaallijnen uit verschillende contexten, maar baseert zich vooral op de geschiedenis van hun eigen lokale samenleving.

KUNCI Cultural Studies Center

KUNCI werd in 1999 opgezet door Nuraini Juliastuti en Antariksa die er beiden nog steeds aan verbonden zijn, Nuraini als co-directeur en Antariksa als onderzoeker. Zij werden later vergezeld door Ferdiansyah Thajib (Ferdi). Andere onderzoekers en medeorganisatoren van KUNCI zijn Syafiatudina (Dina), Brigitta Isabella (Gita) en Wok the Rock. KUNCI onderzoekt en mengt zich in de discussie over hedendaagse cultuur. Ze organiseren performances, workshops, lezingen en allerlei evenementen die op KUNCI’s locatie of in de publieke ruimte plaats vinden.

Publieksbijeenkomst Talking Commons @ KUNCI, Yogyakarta
Publieksbijeenkomst Talking Commons @ KUNCI, Yogyakarta

Tijdens mijn laatste avond in Indonesië is er een publieksbijeenkomst georganiseerd waarbij wij, de staf van KUNCI, kunstenaar Vincent Vulsma en mijzelf, onder andere met het aanwezige publiek spraken over het SMBA, het Stedelijk, Global Collaborations en natuurlijk de samenwerking tussen KUNCI & SMBA in het Made in Commons project en de voortgang ervan.

Made in Commons opent op 29 november 2013, en zal tot 26 januari 2014 te zien zijn in Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Bij de tentoonstelling verschijnt tevens een publicatie. In 2014 zal Made in Commons haar vervolg krijgen in Yogyakarta met tentoonstellingen en een programma met lezingen, performances en andere activiteiten.

© Foto’s KUNCI, Vincent Vulsma en Kerstin Winking