Nieuw werk

Er zijn maar liefst 99 werken kunst en vormgeving toegevoegd aan de hedendaagse collectiepresentatie van het Stedelijk, met veel werk van internationaal opkomende kunstenaars en vrouwelijke makers – binnen de beeldende kunst is zelfs driekwart gemaakt door een vrouw. Onder de getoonde werken bevindt zich een groot aantal recente aanwinsten, die nu voor het eerst op zaal te zien zijn.  

Tomorrow Is a Different Day presenteert de collectie gemaakt na 1980. Een periode van grote veranderingen: de vrijemarkteconomie groeit en de wereld raakt steeds meer verbonden door nieuwe technologieën als het internet en de smartphone. Ook groeit de ongelijkheid en raakt de aarde verder vervuild en uitgeput. Kunstenaars werpen een kritische blik op deze ontwikkelingen. Zij zetten hun werk in om maatschappelijke vragen te stellen, onderzoeken machtsverhoudingen en gaan aan de slag met hergebruik en recycling. Ook vragen ze zich af wat het betekent om geworteld te zijn op meerdere plekken en zich te bewegen tussen verschillende culturen. 

MACHT
Een zaal gewijd aan macht(hebbers) uit heden en verleden brengt werk samen van Natasja Kensmil, die het laatste Russische tsarenpaar in een donker hiernamaals afbeeldt, Yang Shaobin, die met een verwrongen portret de gewelddadige culturele revolutie van Mao kritisch lijkt af te beelden, Sedrick Chisom, met een ironische afbeelding van een machthebber te paard en Miriam Cahn, die de macht weergeeft in de vorm van een zwarte laars die een gezicht vertrapt. Het portret van Koningin Beatrix door Luc Tuymans houdt het midden tussen een officieel portret en de weergave van een mens, die, net als iedereen, wordt geconfronteerd met tragedies.

IN-BETWEENNESS  
De nieuwe aanwinst van Lydia Ourahmane, een installatie met de deur van haar huis in Algiers, waarnaar ze niet kon terugkeren, is een symbool voor een achtergelaten leven. Marcos Kueh speelt in zijn geweven ‘posters’ met teksten en stereotypes, en stelt ondertussen aan de kaak hoe onafhankelijk het eiland Borneo kan zijn in een neokoloniale tijd. In zijn zoektocht naar zijn plaats in de maatschappij en de kunstwereld ziet Benjamin Li in eten de verbinding tussen cultuur en gemeenschap. Ook Remy Jungerman laat culturen elkaar ontmoeten en verwijst in zijn werk naar westerse moderne kunst, winti-symboliek en tradities van de Marrongemeenschappen in Suriname. Xavier Robles de Medina bekritiseert in zijn portret van Aaliyah vanuit de popcultuur de complexe manieren waarop onder invloed van (post)kolonialisme culturen elkaar kruisen. Iris Kensmil toont in haar portret van de Surinaamse journalist en schrijver Anil Ramdas een invloedrijk denker op het gebied van al deze thema’s.

THE BLACK GAZE
Lange tijd bepaalden westerse ideeën hoe Zwarte mensen in de kunst werden afgebeeld, vaak aan de hand van stereotypen. Tegenwoordig nemen Zwarte kunstenaars zelf de controle over hoe ze worden getoond. Voorbeelden daarvan met nieuw werk in de collectie zijn Paul Mpagi Sepuya, Kayode Ojo, Tschabalala Self en Sandra Mujinga, die in september de grote kelderzaal van het museum zal transformeren. Ellen Gallagher verwijst in de voorgenomen aankoop Negroes Battling in a Cave, een gelaagd zwart werk waarin meerdere betekenissen schuilgaan, naar deze in 2015 ontdekte racistische zin onder het oppervlak van Zwart Vierkant van Malevich.

PROTEST
Andere voorbeelden van maatschappelijke betrokkenheid zijn het recent aangekochte werk van Carrie Mae Weems, dat een abstract schilderij lijkt, maar een foto is van door de autoriteiten overgeschilderde Black Lives Matter-protestleuzen, Julie Mehretu’s grote schilderij, met een sculpturale toevoeging door Nairy Baghramian, waarin foto’s van de oorlog in Oekraïne en van de Capitool-bestorming geabstraheerd verwerkt zijn (het eerste werk van Mehretu in een Nederlandse publieke collectie) of het werk van Kudzanai-Violet Hwami, dat ingaat op de vervreemdende online vergadertools die gangbaar zijn geworden sinds de pandemie. Mounira Al Solh vraagt in haar werk aandacht voor de invloed van westerse idealen op vrouwen in Libanon, Now You See Me Moria is een aanklacht tegen het falende Europese vluchtelingenbeleid. Naast Nan Goldin’s Memory Lost, een aanklacht tegen de door Big Pharma veroorzaakte epidemische verslaving aan opioïden, zijn van haar ook foto’s uit haar Cookie Portfolio te zien, in een ruimte die met werk van General Idea en Peter Hujar gewijd is aan de verwoestende werking van aids, en het stigmatiserende taboe op de ziekte.

UPCYCLING
De problemen met het milieu, het klimaat en de uitputting van de aarde hebben ook de aandacht van hedendaagse ontwerpers. Zij kiezen in plaats van schaarse grondstoffen en vervuilende technieken vaker voor natuurlijke materialen en ecologisch verantwoorde productiewijzen. Recycling en upcycling van afval speelt een rol in het werk van Ineke Hans, die laat zien dat er met afval hoogwaardige meubels gemaakt kunnen worden, evenals Joana Schneider, die producten maakt van visnetten en touw, Tamara Orjola, die haar kleed Forest Wool maakte van bewerkte dennennaalden, normaliter een afvalproduct, en de stoel van Bär+Knell Design, gemaakt van plastic flessen. De dekens van Belén zijn waterbesparend geweven met plantaardig pigment.

SCHENKINGEN
Veel van de getoonde werken zijn via particuliere schenkingen in de collectie van het Stedelijk gekomen: o.a. de werken van Miriam Cahn, Sedrick Chisom, Anthony Cudahy, Marlene Dumas, Rashid Johnson, Natasja Kensmil, Julie Mehretu, Christina Quarles, Tschabalala Self, en Luc Tuymans. Diverse aankopen zijn mogelijk gemaakt door de Vriendenloterij, het Mondriaan Fonds en de Vereniging Rembrandt. Veel van de schenkingen zijn via het Stedelijk Museum Fonds in de collectie gekomen.