Nieuws — 16 mei 2021

Nederlands Fotomuseum, Foam en Stedelijk Museum tonen foto's en posters over vluchtelingenkamp Moria.

Persoonlijke ervaringen, woede en pijn liggen aan de basis van een bijzonder project waarin vluchtelingen via Instagram foto’s en verhalen delen over hun dagelijkse leven in Moria, het grootste vluchtelingenkamp van Europa, gelegen in Griekenland. Het is de eerste keer dat drie Nederlandse culturele instellingen, het Nederlands Fotomuseum, Foam en Stedelijk Museum Amsterdam, samenwerken om het internationale collectief Now You See Me Moria in Nederland een platform te bieden. De instellingen beogen, ieder vanuit hun eigen invalshoek, deze ontluisterende beelden aan een breed publiek in Nederland te laten zien.

Foto: Ines Cardoso
Foto: Ines Cardoso
Posterontwerp: Josephine Dishoni
Posterontwerp: Josephine Dishoni
Posterontwerp: Lea Rosner
Posterontwerp: Lea Rosner

De foto’s en open call posters geven een nieuwe kijk op de werkelijkheid. Afgezien van de brand in september vorig jaar, komen er nauwelijks beelden naar buiten of in het nieuws. De foto’s tonen het dagelijkse leven in het kamp, de erbarmelijke omstandigheden maar soms ook beelden van een onverwachte schoonheid. Behalve in Rotterdam en in Amsterdam vinden komend jaar op veel culturele locaties in Europa presentaties plaats van Now You See Me Moria, waaronder in München (GE), Wenen (AT), Barcelona (SP), Getxo (SP)en Viseu (PT).

Wat deze foto’s bijzonder maakt, is dat ze genomen zijn door fotograaf Amir, die zelf vluchteling is en als inwoner al een jaar vastzit in Moria. In een co-auteurschap met Noemí, Ali en Mustafa uit Afghanistan en Qutaeba uit Syrië, vluchtelingen die ook in Moria verblijven, legt hij het leven daar vast. Als geen ander zijn deze fotografen in staat de intieme dagelijkse wereld van de bewoners in beeld te brengen, juist omdat zij er zelf onderdeel van uitmaken. Veel foto’s zijn clandestien met een mobiele telefoon genomen en de vluchtelingen, waaronder ook veel kinderen, komen vanwege hun veiligheid niet herkenbaar in beeld. Ook al zijn de foto’s niet altijd perfect gekaderd of esthetisch, hun kracht zit in de authenticiteit en puurheid ervan. Dikwijls loopt de horizon scheef, of vallen hoofden en voeten buiten het kader, maar tijdens het kijken voel je de noodzaak van wat de beelden willen vertellen.

Beelden uit Moria

Now You See Me Moria is in augustus 2020 gestart door Amir, een jonge Afghaanse vluchteling, en de in Nederland wonende en werkende Spaanse beeldredacteur Noemí. In een poging om mensen in Europa bewust te maken van de onmenselijke situatie in Moria begonnen zij samen een Instagramaccount waarop foto’s en verhalen worden gedeeld over het dagelijkse leven in het kamp.

Nederlands Fotomuseum, mei-juni 2021

In de collectie van het Nederlands Fotomuseum speelt geëngageerde fotografie en aandacht voor minder bedeelden een belangrijke rol. Het museum heeft veel werk in de collectie opgenomen van fotografen zoals Ata Kandó, Peter Martens, Ad van Denderen en Maria Toby die allen betrokkenheid toonden voor mensen op de vlucht en in nood. Zo portretteert Kandó Hongaarse vluchtelingen in 1956 en brengt Ad van Denderen in zijn project Go No Go de Europese migratiegeschiedenis in beeld door vijftien jaar lang migranten en vluchtelingen te volgen op hun weg naar een beter leven. Het project Now You See Me Moria bouwt voort op deze traditie.
Het Nederlands Fotomuseum toont, zodra het open mag, een selectie van de foto’s, open call posters en een aantal video-installaties.

Foam, opent juli 2021

Foam is een internationaal opererende organisatie op het gebied van fotografie, gehuisvest in Amsterdam. Foam laat mensen wereldwijd genieten van de volle breedte van de fotografie, via ons museum in Amsterdam, ons internationaal verspreide magazine, het digitale platform en via onze galerie. Foam signaleert, ontwikkelt, duidt, presenteert, collectioneert, publiceert en stimuleert. Daarbij is het scouten en presenteren van opkomend talent een duidelijke en onderscheidende kwaliteit. Foam richt zich op talentontwikkeling, internationalisering en educatie met daarin nadrukkelijk aandacht om de verbinding met de maatschappij te versterken. Thema’s als migratie, identiteit, seksualiteit, economische rechtvaardigheid en klimaat worden in de huidige samenleving voor een belangrijk deel gevormd, bepaald en gedeeld door beelden. Foam wil deze thema’s vanuit de fotografie nog nadrukkelijker tonen, duiden en bespreken aan de hand van de publieke programma's en tentoonstellingen. Het project Now You See Me Moria past in deze ambitie. Foam zal een selectie van de foto’s en posters tonen, verspreid over het gehele pand.

Stedelijk Museum Amsterdam, opent september 2021

Het Stedelijk Museum heeft een belangrijke traditie op het gebied van fotografie en grafische vormgeving. Grafisch ontwerp is er al sinds de jaren 30 te zien en het museum heeft een van de grootste collecties ter wereld. In 1958 is het Stedelijk een van de eerste moderne musea dat fotografie als volwaardig kunstmedium ziet, inmiddels beschikt het over een fotocollectie van internationaal belang, met een belangrijke plaats voor documentaire fotografie. De foto’s van de Moria-fotografen en de open call posters van het Now You See Me Moria-project zijn de tweede editie van het POST/NO/BILLS-concept waarin het Stedelijk actuele grafische vormgeving laat zien, inspelend op trends en maatschappelijke ontwikkelingen. De foto’s en posters krijgen een centrale plek: rondom de historische trap, een van de belangrijkste looproutes in het museum.

Alle data zijn onder voorbehoud.

INSTAGRAMACCOUNT

Het Instagramaccount @now_you_see_me_moria trekt na de lancering in de zomer van 2020 vrijwel direct de aandacht van media, individuen en organisaties uit heel Europa. Inmiddels telt het account meer dan 30.000 volgers en dagelijks worden nieuwe foto’s gepost. Het medium Instagram en de algoritmes bieden de inwoners van Moria een democratisch luik tot de rest van de wereld die anders voor hen absoluut onbereikbaar zou blijven.

OPEN CALL: LOVE FOR MORIA

In januari 2021 organiseerde het collectief een oproep om de bekendheid van de situatie in Moria te vergroten. Zij nodigden ontwerpers van over de hele wereld uit om posters te maken op basis van de foto's die in de kampen zijn gemaakt. De respons is overweldigend: 449 grafisch ontwerpers reageren op de Love for Moria-oproep. De actie resulteerde in 449 verschillende posters die op Valentijnsdag, 14 februari 2021 zijn gedownload en geprint om op talloze plaatsen in Europa op ramen en muren zichtbaar te zijn. Een postercampagne bedoeld om de woede en onmacht te verbeelden als aanklacht tegen het falende Europese vluchtelingenbeleid.

CROWDFUNDING ACTION BOOK GESLAAGD

In samenwerking met Paradox ontwikkelt Now You See Me Moria een 'actieboek' dat door zijn ontwerp en structuur uitnodigt gedeeld te worden in plaats van te bewaren, om de boodschap verder te verspreiden. Het boek is een kant-en-klaar protestobject. De tentoonstellingskit en boek bevatten 449 posters, 16 foto's, teksten zoals het Now You See Me Moria-manifest en statements van Amir, Qutaeba, Ali, Mustafa en Noemí. Het boek wordt medio juni 2021 gelanceerd. Een mogelijk positief resultaat zal worden overgedragen aan de gemeenschap in Moria.

Het actionbook is hier te bestellen.

GROOTSTE VLUCHTELINGENKAMP IN EUROPA

Moria op het Griekse eiland Lesbos is het grootste vluchtelingenkamp in Europa. Het is overbevolkt en de leefomstandigheden zijn onmenselijk. Moria was bedoeld om 3.000 mensen te huisvesten, op het hoogtepunt van afgelopen zomer waren dat er 20.000. In september 2020 verwoestte een brand het kamp, ongeveer 7.000 mensen werden gedwongen naar een nieuw kamp te gaan. In Kara Tepe, beter bekend als Moria 2, zijn de omstandigheden dramatisch verslechterd. Mensenrechten worden dagelijks geschonden. Journalisten en fotografen mogen het nieuwe kamp niet betreden terwijl hulpverleners de instructie krijgen om geen foto's te maken: de zichtbaarheid van het kamp in internationale media is daarmee tot bijna nul teruggebracht. Zichtbaarheid is echter de sleutel om verandering teweeg te brengen.

OVER HET COLLECTIEF NOW YOU SEE ME MORIA

Now You See Me Moria bestaat uit Noemí, een Spaanse fotoredactrice die in Nederland woont, fotografen Amir, Ali en Mustafa uit Afghanistan, Qutaeba uit Syrië, grafisch ontwerpers als Raoul Gottschling, straatkunstenaars, studenten politicologie en een groeiend aantal anderen. Om hun veiligheid te waarborgen, worden achternamen van de fotografen en nauw betrokkenen niet vermeld. Alle betrokkenen aan dit project werken op vrijwillige basis mee. Het is een internationaal groeiende (burger)beweging – waar steeds meer maatschappelijke organisaties zich bij aansluiten om de onmenselijke omstandigheden in Moria aan het licht te brengen en te agenderen op de politieke agenda. Met als doel een onmiddellijke evacuatie van de kampen en een wijziging van het Europese migratiebeleid te realiseren.

Voor meer informatie en beeldmateriaal:

  • Now You See Me Moria: Noemí, info@nowyouseememoria.eu
  • Nederlands Fotomuseum: Aya Musa, amusa@nederlandsfotomuseum.nl, Mariëtte Maaskant, mmaaskant@nederlandsfotomuseum.nl
  • Stedelijk Museum Amsterdam: Marie-José Raven, m.raven@stedelijk.nl
  • Foam: Merel Kappelhoff, merel@foam.org 
  • Paradox: Hannah Hagen, hh@paradox.nl

Link naar de website van Now You See Me Moria