symposium de nieuwe elite

Het Stedelijk Museum Amsterdam en de Appel arts centre presenteren op 9 en 10 september De Nieuwe Elite, een tweedaags symposium over de veranderende en hedendaagse betekenis van het begrip ‘de elite’ in relatie tot politiek en beeldende kunst.

Locatie: Auditorium Stedelijk Museum
Voertaal: Nederlands
Toegang: Gratis met geldig toegangsbewijs museum
Reserveren: Verplicht

De politieke en sociale situatie in West-Europa is aan het veranderen. In Nederland is de huidige regering exemplarisch voor de opkomst van rechts populisme in het politieke spectrum, met de PVV onder leiding van Geert Wilders als gedoogpartner van het kabinet. Het toenemende aantal rechtse politieke partijen beïnvloedt het politieke debat en beleid aanzienlijk, zowel in Nederland als in de rest van Europa.  

De Nederlandse samenleving heeft volgens politici als Wilders te maken met cruciale problemen op het gebied van immigratie, multiculturaliteit, veiligheid en zorg, onderwerpen waaraan de afgelopen jaren te weinig aandacht zou zijn besteed door de ‘linkse elite’. Anti-elitarisme lijkt de kern te zijn van zowel het programma van de PVV als van het beleid van de regering, en onder meer theater, muziek en beeldende kunst worden aangemerkt als het toppunt van elitarisme. Op deze kostbare ‘linkse hobby’ moet fors worden bezuinigd in de aankomende kabinetsperiode en dus zijn er serieuze voorstellen gepresenteerd om de kunstsector in te krimpen. In plaats van een verdediging op te werpen tegen deze beweringen is het wellicht waardevoller het kernargument van het elitarisme opnieuw te bekijken. Wie is de elite eigenlijk? En spreken we hier van een intellectuele, financiële of culturele elite?

In een tweedaags symposium in het Stedelijk Museum spreken onder meer Britta Böhler, Laura van Dolron, Meindert Fennema, Bas Heijne, Erik van Lieshout,Margriet van der Linden en Jonas Staal zich uit over het begrip ‘elite’ en hoe dit begrip in het laatste decennium is veranderd. Daarnaast wordt onderzocht hoe onderscheid gemaakt kan worden tussen sociale, politieke, intellectuele, financiële en culturele elites en wie, kijkend naar de toekomst, de nieuwe elite is.

Programma:

DAG 1: 9 september 2011: 

10.30                     Introductie door Hendrik Folkerts

10.45                     Column van Ann Demeester

11.00                     Lezing door Margriet van der Linden

11.40                     Vragen uit het publiek

12.00                     Interventie door Laura van Dolron

12.20                     Lunchpauze

13.20                     Lezing door Britta Böhler

14.00                     Reactie van Rob Riemen

14.20                     Vragen uit het publiek

14.40                     Koffiepauze

15.10                     Interventie door Erik van Lieshout

15.30                     Lezing door Bas Heijne

16.20                     Vragen uit het publiek

16.50                     Einde dag 1

DAG 2: 10 september 2011: 

11.00                     Welkom door Ann Demeester

11.15                     Lezing door Meindert Fennema

12.00                     Vragen van het publiek

12.20                     Column van Gideon Boie

12.40                     Lunchpauze

13.40                     Column van Dick Tuinder

14.00                     Interventie door Jonas Staal

14.20                     Debat met Gideon Boie, Martijn Jonk, Dick Tuinder en Barbara Visser, gemodereerd door Xandra Schutte.

15.30                     Conclusie door Xandra Schutte

15.45                     Einde

Biografieën:
 

Britta Böhler werd in 1960 geboren in Duitsland. Zij studeerde rechten en politieke wetenschappen aan de universiteit van Freiburg waar zij ook promoveerde. In 1995 verhuisde zij definitief naar Nederland. Sindsdien is Böhler als advocaat werkzaam in Amsterdam. Zij houdt zich met name bezig met strafrecht, mensenrechten en international recht. Von 2007 tot 2011 was Böhler lid van de Eerste Kamer voor GroenLinks. In 2003 won Böhler de Dekenprijs voor de beste Amsterdamse advocaat en in 2005 kreeg ze de Clara Meijer-Wichmann penning voor haar inzet voor de verdediging van de rechten van de mens. Böhler publiceert vaak over actuele politieke en maatschappelijke onderwerpen en zij heeft twee boeken geschreven. In 2000 verscheen De zwerftocht van een leider – Achter de schermen van de zaak Öcalan, en in 2004 schreef Böhler een boek getiteld Crisis in de rechtsstaat. 

Gideon Boie is architect-filosoof en leidt samen met Matthias Pauwels het cultureel onderzoeks- en bemiddelingsbureau BAVO. Haar kernactiviteiten richten zich op de politieke dimensie van kunst, architectuur en planning. BAVO is gevestigd in Rotterdam, Brussel en Pretoria. Recente publicaties omvat: Too active to act - cultureel activisme na het einde van de geschiedenis Valiz 2010. Website: www.bavo.biz.

Ann Demeester is momenteel directeur van de Appel arts centre en hoofd van het Appel Curatorial Programme in Amsterdam. Zij maakt deel uit van de redactie van de tijdschriften A-Prior en F.R. David en heeft een aantal recente essays geschreven over Michael Borremans, Jennifer Tee, Salla Tykka en Nicolas Floc’h. Demeester was actief als curator in samenwerking met Kestutis Kuizinas bij het samenstellen van de Baltische Triënnale in Vilnius in 2009. Van mei 2009 tot februari 2010, was Demeester benoemd tot ‘cultuurintendant’ door de Gemeente Amsterdam met als opdracht het aanscherpen van het debat over de rol die kunst en cultuur kunnen spelen in stedelijke (her)ontwikkelingsprocessen. In de afgelopen maanden is Demeester actief betrokken geweest bij de landelijke protestacties tegen de bezuinigingen in de culturele sector. 

Laura van Dolron is een Nederlandse regisseur. Van Dolron studeerde aan de Toneelacademie Maastricht die ze in 2001 als regisseur voltooide. Na een drietal voorstellingen met haar eigen Vlaamse gezelschap Het Zesde Bedrijf, schreef, speelde en regisseerde zij bij verschillende Nederlandse werkplaatsen en zomerfestivals en grote en kleine toneelgezelschappen. Recente stukken van Van Dolron zijn:  Sartre zegt Sorry (het Nationale Toneel 2011), StemWIJZER (het Nationale Toneel 2010), Iemand moet het doen (het Nationale Toneel 2009, reprise 2010), Mijn naam is Rachel Corrie (Noord Nederlands Toneel 2008), Onschuld (Tweetakt 2008), Babyboomers (Noord Nederlands Toneel 2007)en Lieg ik soms? (Noord Nederlands Toneel 2006).

Meinder Fennema (Prof. Dr.) studeerde Sociologie aan de Universiteit Utrecht en Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoeksinteresses omvatten anti-immigratie partijen, etnische mobilisatie, politieke theorie en politiek geweld. Momenteel doceert Fennema Politieke Theorie aan de Universiteit van Amsterdam, en is hij bezig met het boek Social Capital of Migrants and Muslim Radicalism in Amsterdam. Deze monografische studie zal zich richten op etnische gemeenschappen in Amsterdam, om zo het verschil te verkiezingsuitkomsten, politiek vertrouwen en politieke mobilisatie te verklaren. Zijn laatste boek verscheen in het Nederlands onder de titel Geert Wilders. Tovenaarsleerling (2010).

Hendrik Folkerts studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Folkerts werkt momenteel als Curator Publieksprogramma bij het Stedelijk Museum in Amsterdam en als coördinator van het Curatorial Programme bij de Appel art centre in Amsterdam. Hij publiceert regelmatig in tijdschriften en op platforms zoals Metropolis M, The Journal for Art and Public Space, Afterall Online, Tubelight en voor het Stedelijk Museum (Bureau) Amsterdam. Ook is hij mederedacteur van de publicatieThe Curating Anthology, die naar verwachting eind 2011 verschijnt. 

Bas Heijne is een publicist, schrijver en vertaler. Hij studeerde Engelse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1983 debuteerde hij met de romanLaatste woorden. Tussen 1984 en 1992 schreef hij reisverhalen voor het tijdschrift De Tijd. Zijn tweede roman, Suez, verscheen in 1992. Heijne is sinds 1991 als essayist verbonden aan NRC Handelsblad. Zijn essaybundel De wijde wereld werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. Heijne laat zich veelvuldig uit over Nederland, de Nederlandse identiteit en het Nederlandse zelfbeeld, onder meer in zijn tweewekelijkse columns voor het NRC Handelsblad. Die columns werden gebundeld in Het verloren land. Opmerkingen over Nederland (2002) en Hollandse toestanden(2005) waarvoor hij de Henriëtte Roland Holstprijs ontving. Onlangs verscheen van zijn hand Moeten wij van elkaar houden? Het populism ontleed.

Martijn Jonk is landelijk voorzitter van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD. Eerder was hij vice-voorzitter van de jongerenpartij. Hij studeert momenteel politicologie aan de Universiteit Leiden, en specialiseert zich in politiek gedrag en communicatie. 

Erik van Lieshout is beeldend kunstenaar. Hij maakt schilderijen, collages, tekeningen, installaties en videofilms. Van Lieshout studeerde van 1990 tot 1992 aan de Ateliers in Haarlem. Hij werd bij een breder publiek bekend met tekeningen van de later vermoorde politicus Pim Fortuyn. Van Lieshout had solotententoonstellingen in o.a. Keulen, Zürich, Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam en het Groninger Museum. Zijn werk bevindt zich in internationale collecties van musea en verzamelaars. Hij werd in 2003 geselecteerd voor de Nederlandse inzending van de Biënnale in Venetië. In 2011 is hij te gast bij het VPRO programma Zomergasten. 

Margriet van der Linden is sinds 2008 hoofdredacteur van Opzij. Zij studeerde aan de School voor Journalistiek in Amersfoort. Na haar studie werkte zij onder andere bij het Nieuw Israelietisch Weekblad, VARA’s De Ronde van Witteman en op de nieuwsredactie van RTL Nieuws. Voor RTL 5 presenteerde zij het nieuwsprogramma5 in het Land. In 1998 vertrok Van der Linden naar de Verenigde Staten, waar ze in New York correspondent werd van Twee Vandaag van de Tros en de nieuwsrubrieken van SBS 6 en Net 5. Van 2002 tot 2007 was zij hoofdredacteur van vrouwenglossyBLVD. Vanaf het voorjaar 2007 tot september 2008 was Van der Linden onder andere presentator bij BNR Nieuwsradio. Ook was zij interviewer bij tv-zender Het Gesprek. In 2009 presenteerde Van der Linden het VPRO programma Zomergasten.

Rob Riemen is oprichter-directeur van het Nexus Instituut in Tilburg, een internationale denktank die het Europees cultuurgoed in zijn kunstzinnige, levensbeschouwelijke en filosofische samenhang bestudeert, en hoofdredacteur van het essayistisch tijdschrift Nexus. In 2009 verscheen van hem Adel van de geest. Een vergeten ideaal (Atlas), waarvan de achtste druk is verschenen en dat in veertien talen werd vertaald. Vorig jaar schreef hij het spraakmakende pamflet De eeuwige terugkeer van het fascisme. 

Xandra Schutte is hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer. Eerder was ze kunst- en literatuurredacteur van dat blad, hoofdredacteur van Vrij Nederland en uitgever van J.M. Meulenhoff. Ze schreef veel over literatuur en cultuur in het algemeen in weekbladen en literaire tijdschriften en in haar essaybundel Maskerade.

Jonas Staal studeerde voor beeldend kunstenaar in Enschede (NL), en in Boston, Massachusets (US). Momenteel werkt Staal aan een promotieonderzoek over hedendaagse propaganda aan de Universiteit Leiden. Zijn werk manifesteert zich internationaal in de vorm van interventies in de publieke ruimte, tentoonstellingen, lezingen en publicaties, waarin hij zich focust op de relatie tussen kunst, politiek en ideologie. In zijn essay “Post-propaganda” (Fonds BKVB, 2009) en publicatie Power? To Which People? (Jap Sam Books, 2010) heeft hij het theoretische kader gelegd voor deze werkwijze. Staal’s projecten zijn reeds tentoongesteld in onder meer het Van Abbe Museum in Eindhoven en de David Roberts Foundation in Londen. Hij publiceert regelmatig in dagbladen en tijdschriften, zoals NRC Handelsblad, De Groene Amsterdammer en Metropolis M.

Dick Tuinder is beeldend kunstenaar, schrijver en filmmaker. Hij studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie, en maakte radio- en televisieprogramma’s voor onder meer de VPRO en de RVU. Tuinder was mede oprichter van PARK TV. Na het maken van een twintigtal kortere films, voltooide hij in 2010 zijn eerste speelfilm, Winterland. Sinds 2006 maakt hij illustraties voor onder andere De Groene Amsterdammer, in welke hij ook regelmatig artikelen publiceert.

Barbara Visser is een in Nederland woonachtige kunstenaar. Zij kreeg haar opleiding op de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, Cooper Union in New York en de Jan van Eyck Academie in Maastricht. In de meeste van haar projecten, uitgevoerd met gebruik van fotografie, film, print, tekst of performance, houdt Visser zich bezig met de onzekere relatie tussen registratie en dramatisering, speelt zij met de begrippen origineel en kopie, en onderzoekt zij hoe geschiedenis en geheugen gevormd worden door zowel het individu als de maatschappij. Tot haar recente tentoonstellingen behoren: DESTRØY DESIGN (Mudac Lausanne, CH, Uit de collectie of Frac Nord- Pas de Calais, 2010), THE GRAND ILLUSION (Cultural Gallery of the National theatre, Taipei, Taiwan, 2009) en Manifesta 7 (Trento, Italië, 2008). In 2009 ontving Visser de Best Book Designs of 2008 Award en in 2008 ontving zij de dr. A.H. Heineken Prijs voor de Kunst.