Voor de Marina Abramović-tentoonstelling geldt een toeslag. Zie Stedelijk.nl/toeslag, ook voor uitzonderingen.

Tentoonstelling — 16 feb t/m 27 mei 2018

Retrospectief van Zweedse geluidskunstpionier

Stedelijk Museum Amsterdam presenteert Catherine Christer Hennix: Traversée du Fantasme, de eerste institutionele solotentoonstelling van de Zweedse componist, filosoof, dichter, wiskundige en beeldend kunstenaar Catherine Christer Hennix (1948) in meer dan 40 jaar.

Catherine Christer Hennix, Algebra w/ Domains, acrylic paint on canvas, dyptich, total dimensions 200 x 500 cm, 1973-1991.
Catherine Christer Hennix, Algebra w/ Domains, acrylic paint on canvas, dyptich, total dimensions 200 x 500 cm, 1973-1991.

Catherine Christer Hennix werd bekend als componist van geluidsomgevingen als Illuminatory Sound Environments en Infinity Compositions. Daarnaast maakte ze beeldende werken die zich bewegen op het grensvlak van schilderkunst, beeldhouwkunst en anti-art — ‘Epistemic Art’, zoals Hennnix die zelf noemt.

Epistemic Art 

Deze tentoonstelling belicht Hennix’s Epistemic Art praktijk met een serie schilderijen, muurschilderingen en gevonden voorwerpen - voor het merendeel uit de periode 1974 en 2004 - plus een nieuw geluidswerk. De installatie van Hennix beslaat twee ruimtes en ziet eruit als een kantoor van een psychoanalist en een wachtkamer. Te zien is een aaneenschakeling van complexe gedachten, naast elkaar geplaatste fragmenten en formuleringen.

Hennix speelt met de overdracht van betekenis, daarbij puttend uit en refererend aan logica, intuïtieve wiskunde, modale muziek en psychoanalyse. Met een compact geformaliseerd persoonlijk taalgebruik dwingt Hennix de niet-ingewijde toeschouwer tot  een staat van wat zij ‘homosemioesis’ noemt. Volgens Hennix is dit een subjectief proces van betekenisgeving dat elke mogelijkheid van kennisoverdracht tussen een kunstwerk en de toeschouwer onmogelijk maakt.

Algebraic Aesthetics

Traversée du Fantasme is een retrospectief van een gedeeltelijk verwezenlijkt oeuvre. Deze tentoonstelling herziet en vernieuwt een onafgemaakt project dat Hennix begon met haar inmiddels overleden partner Lena Tuzzolino. Samen maakten zij daarvoor een serie performances en installaties op basis van de seminars van de Franse psychoanalyticus Jacques Lacan. Uitgangspunt van het retrospectief is een ensemble schilderijen dat Hennix in 1991 maakte voor een groepstentoonstelling in Musum Fodor in Amsterdam, Parler Femme. In Parler Femme herschikt Hennix haar Algebraic Aesthetics, een reeks wiskundige vergelijkingen in vier kleuren en zwart-wit, oorspronkelijk bedoeld als een geschilderd werk op papier met aan weerszijden twee rood blauwe zijpanelen waarvan één een recreatie is van Lacan’s schéma XX, zijn beruchte formalisering van de sekseverschillen.
Andere componenten van Algebraic Aesthetics bevatten schilderijen getiteld Algebras w/ Domains ook uit 1991, vier variaties van Hennix’ Ultra-Black Paintings uit 1976, muurteksten uit Fragments of Writings on the Unconscious (1996), en een nieuwe reeks gevonden objecten genaamd Encore & Encore.

Catherine Christer Hennix, C- Algebra w/ Undecidable Word Problem, acrylic paint on canvas, 195 x 270.5 x 5.5 cm, 1975-1991.
Catherine Christer Hennix, C- Algebra w/ Undecidable Word Problem, acrylic paint on canvas, 195 x 270.5 x 5.5 cm, 1975-1991.

Urinary Discrimination

Voor deze tentoonstelling baseert en vernieuwt Hennix haar werken in het licht van de hedendaagse discussies rondom gender. Hennix doet dat door te verwijzen naar de sekseaanduiding op toiletten, vormen van ‘urinaire discriminatie’, en de sociale constructie van gender en voegt zo een nieuwe betekenislaag aan haar werk toe.

Biografie

Catherine Christer Hennix begon haar creatieve carrière als drummer samen met haar broer in Zweden. Halverwege de jaren zestig  zag zij jazzmusici als John Coltrane, Eric Dolphy, Dexter Gordon, Archie Shepp en Cecil Taylor optreden in de Golden Circle in Stockholm. Direct na de middelbare school ging ze in Stockholm aan het werk bij het vooruitstrevende Elektronmusikstudion (EMS). Daar was ze betrokken bijde ontwikkeling van de vroege synthesizer- en cassettemuziek. In 1986 vertrok ze naar New York waar ze Dick Higgins en Alison Knowles ontmoette. Ze ontwikkelde vruchtbare relaties met verschillende componisten uit de opkomende Amerikaanse avant-garde, waarvan de meest belangwekkende Henry Flynt en La Monte Young waren. Young introduceerde Hennix bij de Hindoestaans raggameester Pandit Pran Nath, bij wie Hennix  later in de leer zou gaan. In deze periode leidde Hennix het just-intonation live-electronic ensemble The Deontic Miracle. Dit ensemble ontleende haar inspiratie aan Japanse Gagaku-muziek en vroege vocale muziek van laat-Middeleeuwse componisten als Perotinus en Leoninus.

In 1976 voerde het ensemble originele composities van Hennix uit als onderdeel van Brouwer’s Lattice in Moderna Museet te Stockholm. Later dat jaar had Hennix daar haar eerste en enige solotentoonstelling Topos and Adjoints. Terwijl Hennix doorging met het maken van muziek naast Henry Flynt, Marc Johnson, Arthur Russel en Arthur Rhames, werkte ze ook als professor wiskunde en computerwetenschappen aan SUNY New Platz en als gastprofessor logica (op uitnodiging van Marvin Minsky) in het Artificial Intelligence Laboratory van het  Massachusetts Institute of Technology. Momenteel woont ze in Berlijn waar ze actief is als componist en schrijver. Binnenkort verschijnt een tweedelige bundel met haar werk en een reeks met opgenomen archiefopnames bij Blank Forms Editions.

Randprogramma

In 2017 begon het Stedelijk Museum een langjarig onderzoeksprogramma met Sonic Acts met het accent op de minder bekende pioniers van de geluidskunst. Vorig jaar werden de archieven van de Amerikaanse componist en geluidskunstenaar Maryanne Amacher (1938-2009) gepresenteerd. Op 16 en 17 februari 2018 wordt dit vervolgd met een performance en tentoonstelling van Catherine Christer Hennix . Op 18 februari 2018 is er een seminar met Marcus Boon die het werk van Hennix zal bespreken.

Traversée du Fantasme is samengesteld door Karen Archey, Conservator Hedendaagse Kunst en Time-based Media bij het Stedelijk en Lawrence Kumpf, artistiek directeur van Blank Forms, een non-profit organisatie die aankomende en ‘vergeten’ kunstenaars die in de time based media werken een platform wil bieden.

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Empty Gallery, Hong Kong.